بر اساس قوانین فعلی کشور و احکام فقهی، حق طلاق به مرد داده شده است. شوهر میتواند با رعایت شرایط قانونی، از جمله پرداخت حقوق مالی زوجه و طی کردن مراحل قانونی، درخواست طلاق را ارائه داده و حتی بدون رضایت همسر خود، او را طلاق دهد. اما در مقابل، زوجه برای گرفتن طلاق بدون رضایت شوهر، با چالش‌های جدی و دشواری روبرو است. در این مطلب از دیجی کورو به بررسی مراحل طلاق از طرف زن پرداخته می‌شود.
بی‌شک پیچیده‌ترین و حساس‌ترین پرونده‌های خانوادگی در دستگاه قضایی، درخواست طلاق از طرف زن است. طبق قانون مدنی و مقررات فقهی، حق طلاق به‌طور عمده در اختیار مرد قرار دارد و زن تنها در صورتی که دلایل قانع‌کننده و مستندی داشته باشد، میتواند از دادگاه درخواست طلاق کند، مگر آنکه طلاق توافقی باشد یا زن حق طلاق (وکالت در طلاق) داشته باشد که این موارد خارج از بحث ما هستند.
به عنوان یک وکیل با سال‌ها تجربه در دعاوی خانوادگی، اکیداً توصیه می‌کنم که درخواست طلاق از طرف زن را بدون حضور وکیل آغاز نکنید. چرا که این موضوع دارای مراحل پیچیده‌ای است و ارائه دلایل معتبر برای طلاق نیازمند آگاهی از جزئیات قانونی و رویه‌های دادگاه‌های خانواده است. همچنین، قبل از هر اقدامی بهتر است با یک وکیل مجرب در امور طلاق مشورت کنید. در برخی موارد ممکن است نیاز باشد قبل از ارائه دادخواست طلاق به دادگاه، دادخواست دیگری به عنوان مقدمه ثبت شود و ثبت دادخواست طلاق تا زمان نتیجه‌گیری آن به تعویق بیفتد.
پرونده طلاق از طرف زن نیازمند داشتن اطلاعات کافی درباره رویه‌های دادگاه‌های خانواده، مراحل تجدید نظر و احکام دیوان عالی کشور است و ارائه ادله قوی و مستند بسیار حیاتی است. اگر در سایر پرونده‌ها تصمیم به نداشتن وکیل دارید، در این پرونده به‌خصوص، حتماً وکالت را به یک وکیل متخصص واگذار کنید تا از باخت در پرونده، اتلاف وقت، انرژی و احساس ناامیدی جلوگیری شود.
برای شروع و ثبت درخواست طلاق از طرف زن، باید از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی اقدام کنید. در ابتدا، دادخواست در این دفاتر ثبت و سپس به دادگاه خانواده ارجاع می‌شود. البته در برخی از شهرهای ایران، زوجین قبل از مراجعه به دادگاه خانواده برای سازش به شورای حل اختلاف ارجاع داده می‌شوند و در برخی دیگر مشاوره‌های بهزیستی قبل از آن لازم است.
مراحل طلاق از کجا شروع می‌شود؟
اگر طلاق شما توافقی نیست و وکالت در طلاق (حق طلاق) از همسرتان ندارید، ناچار هستید که دادخواست طلاق از طرف زن را به دادگاه خانواده ارائه دهید. زوجه میتواند این دادخواست را یا در دادگاه خانواده محل سکونت فعلی خود و یا در دادگاه خانواده محل اقامت شوهر مطرح کند.
باید توجه داشت که پرونده‌های طلاق از طرف زن در دادگاه‌ها دارای سه مرحله است: بدوی، تجدیدنظر و دیوان عالی کشور.
در صورتی که حکم دادگاه بدوی به ضرر هر یک از طرفین باشد، آن‌ها می‌توانند در مدت ۲۰ روز نسبت به این حکم درخواست تجدیدنظر کنند. پس از تبادل لوایح، پرونده به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می‌شود. این مرحله معمولاً بدون حضور زوجین و تشکیل جلسه انجام می‌شود و پس از صدور رأی، هر یک از طرفین که رأی به ضرر او باشد، میتواند در مدت ۲۰ روز درخواست فرجام‌خواهی کند. در این صورت، پرونده به دیوان عالی کشور ارسال خواهد شد.
ممکن است دیوان عالی کشور رأی دادگاه تجدیدنظر را نقض کرده و پرونده را برای بررسی مجدد به دادگاه تجدیدنظر بازگرداند. در این حالت، پس از صدور حکم جدید، مجدداً امکان فرجام‌خواهی وجود دارد. این فرآیند نشان می‌دهد که پرونده‌های طلاق در صورت مقاومت زوجین ممکن است طولانی و پیچیده باشد و نیاز به صبر و تحمل دارد. البته اگر طلاق به صورت غیابی باشد و شوهر در دادگاه حضور نیابد یا اعتراض نکند، این مراحل زمان کمتری می‌برد.
مراحل و شرایط طلاق از طرف زن
۴ راه طلاق و دلایل و شرایط طلاق به درخواست زوجه (زن):
- طلاق توافقی: در این حالت، زوجین با هم توافق می‌کنند و دادخواست طلاق را به صورت مشترک به دادگاه ارائه می‌دهند.
- طلاق با حق طلاق (وکالت در طلاق): اگر زن از همسرش وکالت در طلاق داشته باشد، میتواند بدون نیاز به رضایت او، طلاق بگیرد.
- اثبات یکی از شروط مندرج در سند ازدواج: در سند ازدواج ۱۲ شرط وجود دارد که در صورت وقوع هر یک از آن‌ها، زن میتواند از دادگاه درخواست طلاق کند. بهتر است سند نکاحیه خود را مطالعه کرده و با مشورت یک وکیل مجرب، بهترین راه برای درخواست طلاق را انتخاب کنید. این روش به جز طلاق توافقی و داشتن حق طلاق، یکی از بهترین راه‌ها است.
- اثبات عسر و حرج زن: طبق ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی، اگر شرایطی به وجود آید که ادامه زندگی برای زن با سختی و مشقت همراه شود، او میتواند درخواست طلاق کند. مواردی که معمولاً می‌توانند به عنوان عسر و حرج مطرح شوند شامل موارد زیر است:
- اعتیاد مضر شوهر
- نپرداختن مبلغ نفقه به مدت ۶ ماه
- بیماری سخت‌درمان شوهر
- ابتلای شوهر به امراض مقاربتی
- ناتوانی زوج در فرزندآوری
- ترک زندگی توسط زوج
- ازدواج مجدد شوهر بدون رضایت همسر اول
- محکومیت شوهر به زندان بیش از ۵ سال یا ارتکاب جرایمی که برخلاف شأن زوجه است
- سوء رفتار و سوء معاشرت (ضرب و جرح، توهین، و غیره)
- عدم تهیه مسکن به مدت غیرمتعارف
- اثبات خیانت همسر در دادگاه
- دلایل شخصی و عاطفی و ناتوانی از ادامه زندگی مشترک و بخشش مهریه
- بلاتکلیف رها کردن زوجه
- نداشتن رابطه جنسی به مدت غیرمتعارف یا داشتن رابطه غیرمتعارف
- داشتن مشکلات زناشویی از طرف مرد
- رابطه نامشروع شوهر با دیگری
این شرایط و دلایل به زن کمک می‌کنند تا در صورت لزوم، درخواست طلاق خود را با موفقیت پیگیری کند.
عسر و حرج چیست؟
عسر و حرج به معنای سختی و مشقت غیرقابل تحمل برای زن در زندگی مشترک است. در اصطلاح حقوقی، عسر و حرج وضعیتی است که ادامه زندگی زناشویی برای زن را به شدت دشوار می‌سازد. برای اثبات عسر و حرج، زن میتواند از راه‌های زیر اقدام کند:
- شهادت شهود: شهادت افراد نزدیک مانند خانواده، دوستان و همسایگان به عنوان شاهد میتواند به اثبات عسر و حرج کمک کند.
- ارائه مدارک و مستندات: مدارکی مانند گواهی پزشکی قانونی، حکم محکومیت شوهر یا سایر مستندات معتبر میتواند عسر و حرج زن را اثبات کند.
- اقرار شوهر: اگر شوهر به وجود عسر و حرج زن اعتراف کند، دیگر نیازی به ارائه مدارک اضافی نیست.
شرط های ضمن عقد برای طلاق
شروط ضمن عقد نکاح، شروطی هستند که زوجین می‌توانند قبل از جاری شدن صیغه عقد و در سند ازدواج درج کنند. این شروط به منظور حفظ حقوق و تأمین خواسته‌های طرفین در زندگی مشترک به تصویب می‌رسند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- وکالت زن در طلاق: به زن وکالت داده می‌شود که در صورت تحقق شرایط خاص، خود را طلاق دهد.
- حق حبس: زن میتواند تا زمانی که مهریه به او پرداخت نشده است، از تمکین خودداری کند.
- شرط تنصیف اموال: در صورت طلاق، نصف اموالی که در طول زندگی مشترک به دست آمده است، به زن تعلق می‌گیرد.
- شرط تعیین مسکن: زن میتواند در صورت طلاق، از شوهر خود مسکن مناسب درخواست کند.
- شرط تعیین حضانت فرزند: در صورت طلاق، حضانت فرزندان تا سن ۷ سالگی با مادر و پس از آن با پدر خواهد بود.
- شرط عدم ازدواج مجدد: مرد نمی‌تواند بدون رضایت همسر اول خود ازدواج مجدد کند.
- شرط عدم اشتغال به کار: زن میتواند شرط کند که شوهرش برای اشتغال به کار در خارج از منزل نیاز به رضایت او داشته باشد.
- شرط تحصیل: زن میتواند شرط کند که حق ادامه تحصیل در مقاطع مختلف تحصیلی را داشته باشد.
- شرط خروج از کشور: زن میتواند شرط کند که شوهرش بدون اجازه او از کشور خارج نشود.
- شرط تعیین مهریه: زوجین می‌توانند در خصوص میزان مهریه به توافق برسند.
- شرط عندالاستطاعه بودن مهریه: زن میتواند شرط کند که مهریه به صورت عندالاستطاعه (در صورت توانایی مالی شوهر) پرداخت شود.
این شروط به زوجین این امکان را می‌دهند که توافقات خاص خود را در سند ازدواج درج کرده و از حقوق قانونی خود در طول زندگی مشترک و در صورت بروز مشکلات استفاده کنند.
تنظیم دادخواست طلاق از طرف زن
تنظیم دادخواست “طلاق از طرف زن” نخستین گام برای آغاز فرآیند طلاق به درخواست زن است. در این دادخواست، زن باید خواسته خود مبنی بر طلاق از شوهرش را به طور دقیق مطرح کرده و دلایل و مدارک لازم برای اثبات عسر و حرج را ارائه دهد. مواردی که باید در دادخواست طلاق از طرف زن قید شود، به شرح زیر است:
- مشخصات خواهان: شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، شغل، اقامتگاه و کد ملی.
- مشخصات خوانده: شامل نام و نام خانوادگی، نام پدر، سن، شغل، اقامتگاه و کد ملی.
- خواسته: شرح دقیق خواسته از دادگاه، که در این مورد درخواست طلاق از شوهر به همراه ذکر دلیل یا دلایل مربوطه است.
- دلایل و مدارک: ارائه دلایل و مستندات برای اثبات عسر و حرج، شامل هرگونه شواهد و مدارکی که نشان‌دهنده وضعیت مشقت‌آمیز زندگی مشترک باشد.
- امضاء و تاریخ: درج امضاء و تاریخ در انتهای دادخواست برای اعتبار قانونی آن.
این اطلاعات به دادگاه کمک میکند تا به درستی به پرونده رسیدگی کرده و تصمیمات لازم را اتخاذ نماید.
مدت زمان طلاق از طرف زوجه
بر اساس قوانین طلاق و آیین دادرسی مدنی، پرونده‌های طلاق که با اعتراض هر یک از زوجین همراه باشد، ممکن است سه مرحله قضایی را طی کند: دادگاه بدوی، دادگاه تجدیدنظر استان، و دیوان عالی کشور. در صورتی که پرونده با اعتراض به هر سه دادگاه ارجاع شود، این فرآیند حدود یک سال به طول می‌انجامد. البته اگر یکی از طرفین اعتراض نکند، مدت زمان طلاق میتواند کاهش یابد.
شرایط طلاق به درخواست زوجه باکره
برخلاف عقد نکاح که نیازمند اجازه پدر یا جد پدری برای زوجه باکره است، در مورد طلاق چنین الزامی وجود ندارد و رضایت پدر در طلاق زوجه باکره به لحاظ قانونی مورد نیاز نیست، هرچند که شرایط عرفی و خانوادگی ممکن است نظرات متفاوتی داشته باشند.
در هنگام طلاق، مهریه زوجه باکره به نصف کاهش می‌یابد. در صورتی که باکره بودن زوجه ناشی از عدم شروع زندگی مشترک به دلیل عدم تمایل زوج یا دلایلی منتسب به او باشد، امکان اخذ رای طلاق از دادگاه وجود دارد. طلاق یک طرفه به درخواست زوجه باکره، به ویژه اگر زندگی مشترک آغاز نشده باشد و زوجه به حق حبس استناد کند، میتواند پیچیده باشد. برای رسیدگی به چنین پرونده‌هایی، مشاوره با یک وکیل خانواده مجرب توصیه می‌شود. در بسیاری از موارد، بهتر است ابتدا از راه‌های دیگری مانند مطالبه نفقه معوقه، الزام به تهیه مسکن متناسب با شان زوجه، یا مطالبه مهریه اقدام شود.
دادخواست طلاق از طرف زن و مهریه
یکی از سوالات رایج این است که در صورتی که زن درخواست طلاق بدهد، وضعیت مهریه چگونه خواهد بود؟
به طور خلاصه، اگر زوجه بتواند یکی از شروط مندرج در سند ازدواج را اثبات کند، میتواند به وکالت از شوهر در طلاق و قبول بذل اقدام کند و میزان مهریه‌ای که به شوهر می‌بخشد را تعیین کند. اگر زوجه بتواند از طریق اثبات عسر و حرج، دادگاه را مجاب به صدور حکم طلاق کند، مقدار مهریه‌ای که باید بذل شود، بستگی به نظر قاضی و پذیرش خود زوجه دارد.
طلاق به درخواست زوجه و حضانت فرزندان
در پرونده‌های طلاق، قانون حمایت از خانواده و قانون مدنی ایران تعیین می‌کنند که حضانت فرزندان چگونه باید انجام شود. طبق ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده، اگر حضانت فرزندان قبل از صدور حکم طلاق مشخص نشده باشد، دادگاه موظف است در ضمن حکم طلاق، در این خصوص اظهار نظر کند.
بر اساس قانون، حضانت فرزندان تا سن ۷ سالگی با مادر است و پس از آن به پدر منتقل می‌شود. حضانت دختران تا ۹ سالگی و پسران تا ۱۵ سالگی است. پس از این سنین، حضانت به لحاظ قانونی موضوعیت ندارد و فرزندان می‌توانند خود تصمیم بگیرند که با کدام والد زندگی کنند. با این حال، قاضی باید مصلحت فرزندان را مد نظر قرار دهد و در صورت لزوم، حضانت را به والدی که به نفع کودک است، اعطا کند، صرف نظر از سن کودک یا قوانین حضانت.
رسیدگی به ثبت درخواست طلاق از طرف زن در دادگاه چگونه است؟
پس از ارائه دادخواست طلاق از طرف زن و گذراندن جلسات مشاوره، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع می‌شود. مراحل رسیدگی به پرونده طلاق از طرف زن به شرح زیر است:
- ارائه دادخواست:
- زن یا وکیل او با ارائه دادخواست به دادگاه خانواده، خواسته خود مبنی بر طلاق را مطرح میکند.
- تعیین وقت رسیدگی:
- پس از بررسی دادخواست، شعبه رسیدگی کننده مشخص شده و وقت جلسه رسیدگی به طرفین ابلاغ می‌شود.
- جلسه رسیدگی:
- در این جلسه، زن و شوهر (یا وکلای آن‌ها) حضور یافته و دلایل و مدارک خود را به دادگاه ارائه می‌کنند.
- قاضی به دلایل زن برای اثبات عسر و حرج گوش می‌دهد و اظهارات هر دو طرف را مورد بررسی قرار می‌دهد.
- امکان سازش و ادامه زندگی مشترک نیز در این جلسه بررسی می‌شود.
- صدور رای:
- پس از بررسی دلایل و مدارک، قاضی رأی خود را در خصوص طلاق صادر میکند.
- اعتراض به رای:
- اگر یکی از طرفین نسبت به رأی صادره اعتراض داشته باشد، میتواند در مهلت قانونی درخواست تجدیدنظر کند.
- اجرای رای:
- پس از قطعی شدن رأی، زوجین می‌توانند با مراجعه به دفترخانه رسمی ازدواج و طلاق، مراحل قانونی اجرای صیغه طلاق را انجام دهند.
این مراحل به صورت شفاف و قانونی تنظیم شده‌اند تا حقوق هر دو طرف رعایت شود و تصمیم نهایی دادگاه با توجه به دلایل و مستندات ارائه‌شده، گرفته شود.
جلسات مشاوره در طلاق از طرف زن
طبق قانون حمایت از خانواده مصوب سال 1391، حضور در جلسات مشاوره قبل از طلاق برای زن و شوهر الزامی است. هدف اصلی این جلسات، کمک به زوجین برای حل مشکلات و تلاش برای حفظ زندگی مشترک است.
تعداد جلسات مشاوره:
- حداقل 4 جلسه در یک ماه برگزار می‌شود. این جلسات توسط مراکز مشاوره خانواده که تحت نظارت قوه قضائیه فعالیت می‌کنند، انجام می‌گیرد.
در صورتی که یکی از زوجین تمایلی به شرکت در جلسات مشاوره نداشته باشد:
- اگر یکی از زوجین تمایلی به شرکت در جلسات مشاوره نداشته باشد یا در جلسات حضور نیابد، روند طلاق به درخواست زن همچنان میتواند ادامه یابد.
- در این صورت، مرکز مشاوره گواهی عدم انصراف از طلاق را صادر میکند. این گواهی تأیید میکند که تلاش‌های لازم برای مصالحه بی‌نتیجه بوده و زوجین به توافق نرسیده‌اند.
- زن میتواند با ارائه مدارک و مستندات لازم به دادگاه، دلایل عدم حضور همسرش را نیز توضیح دهد.
پس از صدور گواهی عدم انصراف از طلاق، زن میتواند پرونده خود را در دادگاه ادامه داده و درخواست طلاق را پیگیری کند. این مرحله، بخشی از فرآیند قانونی است که به منظور اطمینان از بررسی کامل و منصفانه شرایط زوجین قبل از صدور حکم طلاق طراحی شده است.
نتیجه گیری
طلاق از طرف زن در نظام حقوقی ایران فرآیندی پیچیده و نیازمند طی مراحل مختلف قانونی و قضایی است. زن در صورتی که به دلایل مختلف از ادامه زندگی با همسر خود ناتوان باشد، میتواند از طریق ارائه دادخواست طلاق و طی مراحل دادگاه، اقدام به جدایی کند. این مسیر شامل جمع‌آوری مدارک لازم، شرکت در جلسات مشاوره، حضور در دادگاه و ارائه دلایل برای اثبات عسر و حرج می‌شود.
در نهایت، با صدور حکم طلاق از سوی دادگاه و ثبت آن در دفترخانه رسمی، جدایی به صورت رسمی و قانونی انجام می‌شود. این فرآیند ممکن است زمان‌بر باشد و در صورت اعتراض هر یک از طرفین، به تجدیدنظر و حتی دیوان عالی کشور ارجاع داده شود. در این مسیر، مشاوره با وکیل متخصص و آگاهی کامل از حقوق قانونی برای زن بسیار حائز اهمیت است.
بیشتر بخوانید: سایت شورای حل اختلاف تهران shorath.eadl.ir
سوالات متداول (FAQ)
آیا زن بدون رضایت شوهر میتواند طلاق بگیرد؟
بله، زن میتواند در صورتی که دلایل موجهی مانند عسر و حرج داشته باشد، دادخواست طلاق بدهد. این دلایل باید در دادگاه اثبات شود و در نهایت قاضی تصمیمگیری میکند.
مدت زمان طلاق از طرف زن چقدر است؟
در صورت اعتراض هر یک از طرفین، فرآیند طلاق ممکن است حدود یک سال یا بیشتر طول بکشد. اما اگر اعتراض نباشد و مراحل قانونی به سرعت طی شود، این زمان کوتاه‌تر خواهد بود.
آیا زن در طلاق به درخواست خودش میتواند مهریه را مطالبه کند؟
بله، زن میتواند مهریه خود را حتی در صورتی که خودش درخواست طلاق داده، مطالبه کند. اما در برخی موارد، برای جلب رضایت شوهر به طلاق، ممکن است مجبور به بخشیدن بخشی از مهریه شود.
آیا در طلاق از طرف زن، حضانت فرزندان به زن داده می‌شود؟
حضانت فرزندان تا 7 سالگی با مادر است و پس از آن به پدر واگذار می‌شود. با این حال، قاضی میتواند بر اساس مصلحت کودکان تصمیم نهایی را بگیرد.
چه مدارکی برای درخواست طلاق از طرف زن لازم است؟
در درخواست طلاق از طرف زن مدارک هویتی (شناسنامه و کارت ملی)، سند ازدواج (عقدنامه)، مدارک مربوط به مهریه و در صورت وجود فرزند، مدارک مربوط به حضانت، از جمله مدارک مورد نیاز برای درخواست طلاق هستند.
اگر در خصوص طلاق از طرف زن و مطالب فوق سوال یا تجربه ای دارید لطفا در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
نظرات کاربران